|
'Orkaan Irma verwoest Sint-Maarten'
Philipsburg, woensdag 6 september 2017 - Woensdag raasde de orkaan Irma over Nederlands grondgebied in het eiland Sint-Maarten. Nu de storm verder westwaarts is getrokken, wordt de balans opgemaakt. Voor zover bekend vielen er acht doden op het Franse deel van het eiland. De materiële schade is niet te overzien. Irma is de krachtigste orkaan die ooit is gemeten in het Caraïbisch gebied. Woensdag zat Sint-Maarten, om 13.30u Nederlandse tijd, in het oog van de storm. Daarna brak de hel los. (Lees hier meer). Bron: Elsevierweekblad.nl |
Een enorme ravage blijft op Sint-Maarten achter nadat Irma haar weg naar Cuba heeft vervolgd. Foto: ABC News.
|
De posities van Irma en Jose op zondagmorgen 10 september 2017, 08.00 uur EDT (Eastern Daylight Time). Het gele kruis markeert het gebied, waar de meteorologische omstandigheden zodanig zijn, dat zich daar een nieuwe tropische cycloon zou kunnen gaan vormen. De gele kleur geeft aan, dat de kans daarop kleiner dan 40% is. Bron: National Hurricane Center.
In perspectief......
|
'Razende storm treft Fryslân'
Rond het middaguur op maandag 28 oktober kreeg een groot deel van Fryslân de eerste zware herfststorm van 2013 over zich heen. De zwaarste windstoten werden op Vlieland (151 km/u) en Lauwersoog (152 km/u) gemeten. Rondom in de provincie werden bomen ontworteld en raakten huizen en bedrijven beschadigd. In Sexbierum en Bitgum sneuvelden honderden ramen van de tuinbouwkassen en werd een deel van de oogst vernield. Door de vele ontwortelde bomen waren op veel plaatsen ook electriciteits- en telefoonkabels kapot geraakt. Hier en daar ontstond lekkage in gas- en waterleiding. Lange tijd was er sprake van windkracht 11 op de Beaufortschaal. De hierboven genoemde uitschieters in windsnelheid zitten in de categorie 12 Beaufort. Lees meer over de Beaufort-schaal op de website van het KNMI. |
Een 70 jaar oude eik werd in Mûnein door de storm geveld.
Meer over verwoestende stormen
|
Razende Tyfoons en Hurricanes
Verschillende namen voor een tropische cycloon
Een tropische cycloon is een in omvang reusachtige spiraalvormige tropische storm, met windsnelheden groter dan 250 kilometer per uur (160 mijl/uur). De hoeveelheid neerslag, die binnen een tijdsbestek van 24 uur valt, bedraagt meer 9 triljoen liter water.
Welke naam een tropische cycloon met windsnelheden van minimaal 12 Beaufort krijgt, is afhankelijk van de plaats waar zij deze waarde bereikt. In het Nederlands spreekt men van orkaan of tropische cycloon. In de Atlantische Oceaan en het oostelijke deel van de noordelijke Grote Oceaan worden ze hurricanes genoemd. In het westelijke deel van de noordelijke Grote Oceaan heten ze tyfoons (ook wel taifoens), terwijl daar ook geregeld tropische cyclonen voorkomen met windsnelheden boven de 130 knopen, supertyfoons genaamd.
In Australië werd aan de westkust wel van willy-willies (eigenlijk een zand- of stofstorm) gesproken en aan de oostkust van queenies, maar tegenwoordig wordt hier veelal gewoon typhoon gebruikt, evenals in de Indische Oceaan en in de Golf van Bengalen.
Een tropische cycloon is een in omvang reusachtige spiraalvormige tropische storm, met windsnelheden groter dan 250 kilometer per uur (160 mijl/uur). De hoeveelheid neerslag, die binnen een tijdsbestek van 24 uur valt, bedraagt meer 9 triljoen liter water.
Welke naam een tropische cycloon met windsnelheden van minimaal 12 Beaufort krijgt, is afhankelijk van de plaats waar zij deze waarde bereikt. In het Nederlands spreekt men van orkaan of tropische cycloon. In de Atlantische Oceaan en het oostelijke deel van de noordelijke Grote Oceaan worden ze hurricanes genoemd. In het westelijke deel van de noordelijke Grote Oceaan heten ze tyfoons (ook wel taifoens), terwijl daar ook geregeld tropische cyclonen voorkomen met windsnelheden boven de 130 knopen, supertyfoons genaamd.
In Australië werd aan de westkust wel van willy-willies (eigenlijk een zand- of stofstorm) gesproken en aan de oostkust van queenies, maar tegenwoordig wordt hier veelal gewoon typhoon gebruikt, evenals in de Indische Oceaan en in de Golf van Bengalen.
|
'Haiyan richt grote verwoestingen aan'
Informatie over schade en slachtoffers in het rampgebied is, enkele dagen later, nog steeds moeizaam te verkrijgen. volgens de eerste, onbevestigde berichten, kwam Haiyan vrijdag (8 november 2013) met een gemiddelde snelheid van 315 km/u op de Filipijnen aan land. Als deze gegevens juist zijn, dan is het de zwaarste storm die ooit aan land kwam. Tot nu toe gold 'Camille', die in 1969 de kust van Mississippi (VS) bereikte, als de zwaarste met een gemiddelde snelheid van 305 km/u. Even ter vergelijking: De zwaarste windstoten van onze 'orkaan' van 28 oktober hadden een snelheid van 'slechts' 152 km/u, terwijl de gemiddelde windsnelheid op 110 km/u lag. |
Een grote ravage blijft achter nadat de tyfoon is verder geraasd.
Bron: Reuters/National Geographic. |
De BBC heeft een NOAA satelietfoto van Haiyan gepubliceerd en diezelfde foto over West-Europa gelegd. Met het oog van de tyfoon boven Amsterdam, toont de foto aan hoe groot het gebied met verwoestingen zou zijn geweest, als deze Tyfoon over ons land was geraasd…. Op de bovenste foto bevindt het centrum van de tyfoon zich nog ten oosten van de Filipijnen, boven de Grote Oceaan. Op de onderste foto is het oog boven Amsterdam gemonteerd.
Haiyan boven de Grote Oceaan. Bron: BBC; foto: NOAA.
|
Fotomontage van Haiyan, geprojecteerd over Noordwest Europa met het oog boven Amsterdam. Bron: BBC. Foto: NOAA.
|
De 'Hurricane-Hunters' van de Amerikaanse luchtmacht:
Deze reportage werd gemaakt toen Hurricane Ike in 2012 over het zuiden van de Verenigde Staten van Amerika raasde. Aan boord van de C-130J Hercules waren wetenschappers van het National Hurricane Center van het NOAA.
Tornado's
'Tornado zaait dood en verderf'De tornado die vannacht (20/21 mei 2013) over de Amerikaanse staat Oklahoma trok, was er een van het type EF-4. Dat is de op een na krachtigste tornado.
Dergelijke tornado's komen vaker voor, maar zelden worden verwoestingen aangericht over een breedte van 3 tot 4 kilometer, zoals gebeurd is Oklahoma. Juist dat maakte deze tornado uitzonderlijk, zei meteoroloog en tornado-deskundige Reinier van den Berg in het Radio 1 Journaal. Hij wees er ook op dat de tornado door een dichtbevolkt gebied trok. Een tornado van deze kracht tilt met gemak koeien, paarden, auto's en zelfs bussen op, zei Van den Berg. Oklahoma is nog niet verlost van het noodweer. Aan het eind van de dag worden opnieuw tornado's verwacht. bron: NOS, dinsdag 21 mei 2013 Bekijk hier de CNN reportage over de Tornado, die Newcastle, OK, vernietigde:
foto: Volkskrant, 21 mei 2013. Getty Images.
|
Hoe ontstaan tornado's ?
En waarom komen ze vooral in de Verenigde Staten voor ? Voor het ontstaan van een tornado zijn een paar voorwaarden noodzakelijk. Zo moet er op grote hoogte sprake zijn van een sterke wind, en op lagere hoogte van vochtige lucht. Bovendien moet de lucht op de grond veel warmer zijn dan de lucht op grote hoogte. In de VS kan dit temperatuurverschil tussen de lucht op de grond en de lucht op 10 kilometer hoogte wel 70 graden bedragen. Warme lucht heeft de eigenschap op te stijgen. Hoe groter het temperatuurverschil, hoe sneller de warme lucht stijgt. Bij een tornado stijgt de lucht zo snel op dat op de grond een mini-lagedrukgebied ontstaat. De lucht in de buurt daarvan, wordt daar dan in een draaikolkbeweging naartoe gezogen, zoals water wegloopt als je de plug uit een bad haalt. Tornado Alley Dat dit in de Verenigde Staten vaak voorkomt heeft te maken met die noodzakelijke combinatie van warme en koude lucht. Warme lucht trekt vanaf de Golf van Mexico noordelijk de Verenigde Staten binnen en komt daar - vooral boven de staten Kansas, Texas, Nebraska, Arkansaw, Alabama, Missouri en Iowa - in aanraking met droge, warme woestijnlucht vanuit Mexico en koude lucht vanuit Canada. De strook land waarboven dit gebeurt, wordt dan ook Tornado Alley genoemd. Dit soort extreme verschillen in luchtstromen komen in Nederland - in heel Europa zelfs - bijna nooit - voor. Heel af en toe ontstaan er wel tornado's in Nederland, maar nooit met de kracht van die in de Verenigde Staten. Per jaar ontstaan in de VS zo'n 1000 tornado's, de meeste zwak, sommigen zeer krachtig. Het lastige met tornado's is dat nooit precies is te voorspellen waar en wanneer ze ontstaan. In de heftigste tornadocategorie, 5 op de aangepaste schaal van Fujita (EF5) komen windsnelheden voor tot ver boven de 300 kilometer per uur. bron: Volkskrant 21 mei 2013 Meer over het ontstaan van tornado's vind je op de website van de BBC (engelstalig). Op de site is er o.a. een animatie over de vorming van een tornado.
|
De laatste Tornado
'De laatste Tornado' is de titel van de reportage in de National Geographic van november 2013. Het verhaal beschrijft het leven en de dood van Tim Samaras. Tim bestudeerde duizenden monsterstormen van dichtbij. Altijd wist hij buiten de gevarenzone te blijven, maar op 31 mei van dit jaar sloeg het noodlot toe…...
'De laatste Tornado' is de titel van de reportage in de National Geographic van november 2013. Het verhaal beschrijft het leven en de dood van Tim Samaras. Tim bestudeerde duizenden monsterstormen van dichtbij. Altijd wist hij buiten de gevarenzone te blijven, maar op 31 mei van dit jaar sloeg het noodlot toe…...
|
|
|
Meer over het werk van Tim Samaras kun je lezen in "Jagen op Weerlicht" in de National Geographic van augustus 2012 (p.60-75).
Automobilisten maken zich uit de voeten. De Tornado nadert met grote snelheid. Bron: National Geographic, november 2013. Foto: Gene D. Rhoden, Weatherpix.
|
De Tornado Elie in Manitoba, 22 juni 2007. Foto: Justin Hobson.
|
|
Windkracht en de kracht van wind
De meest gebruikte methode (in Nederland) om de kracht van de wind aan te geven is die van Beaufort. In andere delen van de wereld wordt de Beaufort-schaal ook wel gebruikt, maar zijn er ook tal van andere in gebruik. Voor het aangeven van de kracht van windsnelheden van orkanen en tornado's wordt gebruik gemaakt van de schaal van Fujita. (zie hiernaast). 
'Tornado Alley'. Bron: bbc.co.uk.
|
De schaal van Fuijta
Vergelijkbaar met de Schaal van Beaufort voor wind worden tornado's ingedeeld volgens de schaal van Fujita. Tornado's worden ingedeeld in 6 klassen:
Sinds 2007 is de zogenaamde Enhanced Fuijta in gebruik:
|
|
De Saffir-Simpsonschaal
Een veelgebruikte schaal voor het aangeven van de windkracht van een (tropische) storm is de schaal van Saffir-Simpson.
Takken breken af, verkeersborden waaien omver en Caravans wankelen.
Schade aan daken. Caravans waaien om. Er is grote schade aan bomen en gewassen.
Bomen waaien om. Kustgebieden raken overstroomd. Grote schade aan gebouwen.
Ramen en deuren worden weggeblazen. er is veel waterschade.
Catastrofale schade.
|
In de animatie op de website van het National Hurricane Center zie je de effecten van toenemende windkracht op bomen en gebouwen. Het filmpje vind je ook op Youtube:
|
|
Titelfoto: Automobilisten maken zich uit de voeten. De Tornado nadert met grote snelheid. Bron: National Geographic, november 2013.
Foto: Gene D. Rhoden, Weatherpix.
Foto: Gene D. Rhoden, Weatherpix.