Planet Earth - Atmosfeer
|
De dunne schil rond om de aarde, die wij tot de atmosfeer rekenen is op plaatsen maar rond de 10 kilometer dik. Toch is deze dunne laag voor ons van levensbelang. Zonder deze atmosfeer is er geen leven op aarde mogelijk. We hebben enkele van de in de atmosfeer voorkomende gassen nodig om te kunnen ademen. De atmosfeer beschermt ons bovendien tegen een te grote hoeveelheid zonlicht en schadelijke straling. Naast de term 'atmosfeer' gebruiken we ook de term 'dampkring'.
|
Onderwerpen in deze module zijn:
Klimaat in GIS
Bronnen en media
In de mediatheek ligt de DVD 'Wildes Wetter' en GeoKompakt Nr.55 'Die Macht des Wetters' voor je klaar. Deze kun je gebruiken voor de keuzeopdrachten. Ze zijn in het Duits en Engels beschikbaar.
|
|
1. Wind - the Invisible Force
2. Water - the Shape Shifter
3. Temperature - the Driving Force
|
Belangrijke begrippen
Atmosfeer
Onder de (aard)atmosfeer of dampkring verstaan we: de luchtlaag om de aarde.
De atmosfeer is door de zwaartekracht aan de aarde gebonden. De atmosfeer is van essentieel belang voor het leven op aarde. Zonder de atmosfeer is leven op aarde niet mogelijk. De atmosfeer filtert en houdt een deel van het zonlicht tegen en beschermt tegen schadelijke straling zoals ultraviolette straling.
In de atmosfeer speelt zich ook het weer af. De zon verwarmt de aarde, maar de atmosfeer regelt de temperatuur. Samen met de zeestroming 'regelt' de atmosfeer de energiebalans van de aarde.
Broeikaseffect
Het broeikaseffect is het proces waarbij warmtestraling van het aardoppervlak wordt geabsorbeerd door de in de atmosfeer aanwezige gassen. Een deel van de warmte wordt 'vastgehouden' in de onderste lagen van de atmosfeer, waardoor de temperatuur daar stijgt. Dit gebeurt ook in een broeikas. Het glas van het dak houdt een deel van de warmte vast, waardoor het in de kas warmer is, dan de lucht buiten de kas. Zonder het broeikaseffect zou de gemiddelde temperatuur op aarde -18°C bedragen in plaats van de + 15°C nu.
Lucht
Lucht is mengsel van gassen in de aardatmosfeer. In de onderste luchtlagen van de atmosfeer bestaat de lucht voor ongeveer 78% uit stikstofgas, 21v% uit zuurstofgas en bijna 1% aan andere gassen. Daaronder ook waterdamp en koolzuurgas (koolstofdioxide). Deze beide gassen kunnen in sterk wisselende hoeveelheden voorkomen. Met name de toenemende concentraties van koolzuurgas in de atmosfeer versterken het broeikaseffect op aarde.
De samenstelling van de lucht varieert met de hoogte. Omdat stikstof minder weegt dan zuurstof is er met het toenemen van de hoogte in verhouding minder zuurstof aanwezig.
Koolzuurgas
Koolzuurgas of koolstofdioxide (CO2) is een gas, dat van groot belang is voor het leven op aarde. De meeste algen en planten hebben het nodig voor de groei. Onder invloed van zonlicht zetten zij water en koolzuurgas om in koolhydraten als glucose en andere suikers en zuurstof. Dit proces noemen we fotosynthese. Daarnaast geven planten ook weer CO2 af.
Onder de (aard)atmosfeer of dampkring verstaan we: de luchtlaag om de aarde.
De atmosfeer is door de zwaartekracht aan de aarde gebonden. De atmosfeer is van essentieel belang voor het leven op aarde. Zonder de atmosfeer is leven op aarde niet mogelijk. De atmosfeer filtert en houdt een deel van het zonlicht tegen en beschermt tegen schadelijke straling zoals ultraviolette straling.
In de atmosfeer speelt zich ook het weer af. De zon verwarmt de aarde, maar de atmosfeer regelt de temperatuur. Samen met de zeestroming 'regelt' de atmosfeer de energiebalans van de aarde.
Broeikaseffect
Het broeikaseffect is het proces waarbij warmtestraling van het aardoppervlak wordt geabsorbeerd door de in de atmosfeer aanwezige gassen. Een deel van de warmte wordt 'vastgehouden' in de onderste lagen van de atmosfeer, waardoor de temperatuur daar stijgt. Dit gebeurt ook in een broeikas. Het glas van het dak houdt een deel van de warmte vast, waardoor het in de kas warmer is, dan de lucht buiten de kas. Zonder het broeikaseffect zou de gemiddelde temperatuur op aarde -18°C bedragen in plaats van de + 15°C nu.
Lucht
Lucht is mengsel van gassen in de aardatmosfeer. In de onderste luchtlagen van de atmosfeer bestaat de lucht voor ongeveer 78% uit stikstofgas, 21v% uit zuurstofgas en bijna 1% aan andere gassen. Daaronder ook waterdamp en koolzuurgas (koolstofdioxide). Deze beide gassen kunnen in sterk wisselende hoeveelheden voorkomen. Met name de toenemende concentraties van koolzuurgas in de atmosfeer versterken het broeikaseffect op aarde.
De samenstelling van de lucht varieert met de hoogte. Omdat stikstof minder weegt dan zuurstof is er met het toenemen van de hoogte in verhouding minder zuurstof aanwezig.
Koolzuurgas
Koolzuurgas of koolstofdioxide (CO2) is een gas, dat van groot belang is voor het leven op aarde. De meeste algen en planten hebben het nodig voor de groei. Onder invloed van zonlicht zetten zij water en koolzuurgas om in koolhydraten als glucose en andere suikers en zuurstof. Dit proces noemen we fotosynthese. Daarnaast geven planten ook weer CO2 af.
Titelfoto: Wolkenvorming op de kust van de Forlandsundet, Spitsbergen, augustus 2017.