Aardbeving

Een aardbeving is een seismische trilling ontstaan door verschuivingen in de aardkorst. Deze trillingen zijn veelal voelbaar over grote afstanden.
Seismische trillingen kunnen ontstaan door wrijving tussen afzonderlijke tektonische aardplaten. Hiernaast staan drie veel voorkomende vormen van wrijving tussen twee tektonische platen of delen van platen, die ten opzichte van elkaar bewegen.
Hieronder: Overzicht van de vormen van tektonische bewegingen. Bron: Leeuwarder Courant, 12 september 2023.
De afbeeldingen in dit onderwerp maken deel uit van de permanente geologiepresentatie in het Museon te Den Haag.
De Kracht van Aardbevingen
De kracht van de seismische trillingen wordt op verschillende manieren tot uitdrukking gebracht. Welbekend is de Schaal van Richter. Iets minder bekend is de Schaal van Mercalli. Geologen maken tegenwoordig wereldwijd steeds meer gebruik van de Moment Magnitude Schaal (MMS).
Het KNMI geeft uitleg over de magnitudeschalen.
Seismische golven
Na een aardbeving gaan er 2 typen seismische golven door de aarde: de zogenaamde P- en S-golven. Bij Primaire (P-) golven trillen deeltjes in het rots- en bodem materiaal waar de seismische golf door heen gaat parallel aan de bewegingsrichting van die golf. Bij Secundaire (S-) golven trillen de deeltjes in het rots- en bodemmateriaal in een richting, die loodrecht staat op de richting waarin de seismische golf zich verplaatst.
​
Oppervlaktegolven (Engels: surface waves) verspreiden zich over het aardoppervlak; ze zijn langzamer dan de P- en S-golven, maar veroorzaken wel de meeste schade.
P- en S- golven in beeld. Afbeelding maakt deel uit van de vaste  presentatie over aardbevingen en vulkanisme in het Museon te Den Haag.
Dit seismogram werd ten tijde van de aardbeving van San Fransisco in het Duitse Göttingen gemaakt. Het hier afgebeelde seismogram heeft een lengte van 26 minuten. Het wordt van links naar rechts gelezen. De eerste bewegingen beginnen na ongeveer 80 seconden (6 millimeter vanaf het begin.  Het zijn de zich snel in de aardkorst voorplantende P-golven (compressional waves). Daarna volgende, minder snel voortbewegende, maar wel krachtiger S-golven (shear waves). Na 26 minuten bereikten de zich aan de oppervlakte voortbewegende bevingen Göttingen, waarbij de seismometer zodanig uitsloeg, dat de trilling niet geregistreerd werd.
Hiernaast:  P-golf- en S-golfpaden door de aarde.  
P-golven verplaatsen zich door vaste en vloeibare stoffen, S-golven reizen enkel door vast materiaal. Door het verloop van seismische golven te observeren ontdekten wetenschappers, dat de buitenste kern van de aarde bestaat uit vloeibaar materiaal. Bron: USGS, afbeelding geplaatst in het publieke domein.
Hieronder: Een vereenvoudigde weergave van de aardkorst (bruin), mantel (oranje) en kern (vloeibaar materiaal in lichtgrijs, vast materiaal in donkergrijs) van de aarde. Bron: USGS (Publiek domein)