Op zoek naar de Endurance

Nog maar een aantal weken geleden maakten we dit artikel naar aanleiding van de aankondiging va de Endurance22 expeditie, dat er in de zuidelijke zomer van 2022  er opnieuw een poging zou worden gewaagd het wrak van Endurance te lokaliseren. Het schip was één van de twee expeditieschepen van Ernest Shackleton en raakte in het begin van 1915 vast in het ijs van de Weddell Zee. Het schip werd door het ijs gekraakt en verdween naar de bodem van de zee.  Op 9 maart 2022 gebeurde dan echt, waarop iedereen zo had gehoopt. De Endurance is gevonden en blijkt in verbazend goede conditie op de bodem van de Weddel Zee te liggen.
De Endurance raakt vast in het poolijs.
Eén van de beroemdste schepen uit de geschiedenis van Antarctica is de Endurance. Na 107 jaar is het schip teruggevonden, op de bodem van de Weddell Zee, op enkele tientallen meters van de berekende positie. Het is verbazend om te zien, dat het schip na zo veel jaar nog zo goed bewaard is gebleven. De koperen letters van haar naam op de spiegel, het stuurwiel op het achterdek, de patrijspoorten zijn in opmerkelijk goede staat.
Hiernaast: De locatie van de Endurance in de Weddell Zee, op zo'n 500 kilometer ten oosten van de kust van het Antarctisch Schiereiland. 
​
1 = Elephant Eiland
2 = South Georgia
3 = Falkland Eilanden
Kaart: Google Earth.
Deze foto van de spiegel van de Endurance werd enkele uren na de ontdekking van het schip gepubliceerd. Het schip rust in een goede conditie op een diepte van ruim 3000 meter op de bodem van de Weddell Zee. Foto: © Falklands Maritime Heritage Trust / National Geographic. Bron: Persbericht Endurance22.
De Trans-Antarctische Expeditie 1914-1917
De derde en laatste Antarctica Expeditie van ​Ernest Shackleton was in zoverre anders dan zijn vorige expedities, dat hij ditmaal het continent  dwars wilde oversteken. In 1914 zetten twee schepen, Shackleton's eigen Endurance koers naar de Weddell Zee bij Antarctica en de Aurora van Captain John Stenhouse naar de Rosszee.
​Met een sledehondenteam van zes man zes man zou men vanuit de Vahselbaai richting de Zuidpool vertrekken. Vandaar zou men via de Beardmore Gletsjer over het Ross-ijsplateau naar Cape Wilde in de McMurdo Sound trachten te komen. Daar zou de Aurora hen opwachten. De expeditieleden van de Aurora hadden, onder leiding van Captain Aeneas Mackintosh, in de tussentijd voor die laatste route vanaf de pool tot aan Cape Wild een aantal voorraaddepots aangelegd.

Onderweg naar de Vashelbaai kwam de Endurance echter op 19 januari 1915 vast te zitten in het zeeijs.  Ondanks de hoop, dat men daar bij het inzetten van een (korte) dooiperiode weer uit zou kunnen komen, moest de bemanning het schip op 24 oktober 1915 het schip noodgedwongen verlaten. In de dagen die volgden werd het schip nagenoeg geheel door het werkende ijs vernield. Enkele weken later was er niets meer van de Endurance over. De positie waarop de Endurance onder het ijs verdween werd in het scheepsjournaal opgetekend: Z68°39'30"W52°26'30".
De bemanning richtte zich in eerste instantie op Paulet Island via het driftende pakijs te bereiken, maar met het breken van het ijs was het bereiken van het eiland onmogelijk geworden. In de drie mee over het pakijs meegevoerde reddingssloepen werd vervolgens een poging gewaagd het (onbewoonde) Elephant Island te bereiken. Daar kwamen de bootjes op 14 april 1916 aan. Op het strand werd een kampement ingericht. Duidelijk was, dat enige kans op redding hier vrijwel uitgesloten was. Elephant Island bevond zich daarvoor veel te ver van de gebruikelijke scheepsroutes. De enige hoop zou van het Noorse walvisstation Grytviken op Zuid-Georgia kunnen komen, maar dan zouden ze zelf die Noorse hulp wel moeten inroepen.
Samen met vijf bemanningsleden begon Shackleton in een reddingssloep aan de hachelijke onderneming Grytviken te bereiken, een tocht van zo'n 1000 zeemijlen. Het kostte hen twee weken Zuid-Georgia te bereiken. Het zou nog anderhalve dag kosten de walvisnederzetting te bereiken.
Uiteindelijk werd op 30 augustus 1916 de op Elephant Island achtergebleven bemanning opgepikt. Vervolgens werd vanuit Nieuw-Zeeland  met de Aurora koers gezet naar Cape Wild, om daar de groep die de voorraaddepots hadden aangelegd, op te halen. Daar bleek, dat drie expeditieleden de ontberingen tijdens het lange verblijf niet hadden overleefd. Fotograaf en geestelijk verzorger Spencer-Smith overleed door ziekte, terwijl  en de twee anderen, Hayward en Mackintosh verdwenen toen ze het zeeijs tussen Hut Point en Cape Evans poogden over te steken.
Boven: De route van de Endurance totdat het schip in januari 1915 in het ijs vast komt te zitten. Bron: Endurance22 Expedition/BBC News. 
Rechts: Omvang van het zee-ijs in februari 2021 met in oranje weergegeven de gemiddelde uitbreiding van het zee-ijs gemeten over een periode van 30 jaar, tussen 1981 en 2010. Bron: NSIDC Universiteit van Boulder, Colorado/BBC News.
Shackleton's eerdere expedities
Shackleton's eerste kennismaking met Antarctica was met zijn deelname aan de Discovery Expeditie (van 1901 tot 1903) van Robert F. Scott. Door ziekte moest hij zijn expeditie halverwege de tocht over het Ross ijsplateau beëindigen. Dat expeditieleider Scott hem terug naar huis stuurde, moet Shackleton's eer danig hebben gekrenkt. Hij was dan ook vast besloten, bij de eerste beste gelegenheid, zelf een expeditie op te tuigen. Begin 1907 waren zijn plannen voor de Nimrod Expeditie, de tocht naar de magnetische Zuidpool, klaar.
De Nimrod Expeditie
Op 1 januari 1908 verliet Shackleton met de Nimrod de haven van Lyttelton, bij Christchurch op het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland, om koers te zetten naar Antarctica. Tegen de zin van zijn eerdere expeditieleider Scott, zette hij koers naar de McMurdo Sound, nadat zijn aanvankelijke aanlandingsplaatsen in de Barrier Inlet en daarna de Bay of Whales, eenmaal ter plekke, ongeschikt bleken. 
Zo begonnen Shackleton en diens medegezellen Wild, Marshall en Adams op 29 0ktober 1908 vanuit McMurdo aan hun tocht over het Ross-ijsplateau. Via de Beardmore Gletsjer bereikten ze het poolplateau, maar de tocht naar de pool nam meer dan de geplande  91 dagen, op 9 januari 1909 bereikten de vier mannen 88°23' Zuid, nog bijna 160 kilometer van de Zuidpool verwijderd. Vanwege de tijdsnood waren ze gedwongen om te keren om op tijd in de McMurdo Sound te kunnen zijn. Daar vertrok het schip op 4 maart 1909 voor de terugreis naar Lyttelton.
Antarctica met haar dichtstbijzijnde buurlanden Australië en Nieuw-Zeeland. Vanaf de luchthaven van Christchurch (gele stip op het Zuidereiland) worden gedurende het zomerseizoen de vluchten op Antarctica uitgevoerd. De Nieuw-Zeelandse basis daar is Scott Base in de McMurdo Sound. Foto van kaart in het Antarctic Centre, Christchurch (RDV9953).
Op een diepte van ruim 3000 meter heeft het water van de Weddell Zee zowat de helderheid van gedestileerd water. De afwezigheid van hout-etende micro-organismen heeft er voor gezorgd, dat het schip in een zeer goede staat bewaard is gebleven. Foto: © Falklands Maritime Heritage Trust / National Geographic. Bron: Persbericht Endurance22.
Het graf van Sir Ernest Shackleton op de begraafplaats van Grytviken, South Georgia. Foto: Jeff Overs, BBC. Bron: BBC Science&Environment, 20 januari 2022. Lees hier het artikel: "South Georgia: The Museum at the end of the World." 
Bronnen en media
© GeoGraphixs - 2012-2022