Supermaan ... en blue en blood
|
In een groot deel van Oceanië waren ze in de nacht van 31 januari op 1 februari 2018 getuige van een bijzondere gebeurtenis: Aan de hemel zien ze een super blue blood moon, ofwel een super blauwe bloed maan.... Dat maak je niet zo vaak mee.
Op 21 januari 2019 konden we in Nederland weer een 'gewone' totale maansverduistering meemaken. Supermaan
'Supermaan' is de populaire naam voor wat in de astronomie een 'perigeummaan' wordt genoemd. In het perigeum is de afstand van de aarde tot de maan het kleinst. De maan, en zeker wanneer het volle maan is, lijkt dan echt groter dan dat ze normaal is, waardoor ze wel een supermaan lijkt. De afstand van de maan tot de aarde kan, vanwege haar elliptische baan rond de aarde, variëren van ongeveer 363.104 kilometer tot zo'n 405.696 kilometer. Wanneer de maan in haar baan het verst van de aarde is verwijderd, spreken we van het apogeum.
Een volle maan tijdens perigeum lijkt 14% groter dan een volle maan tijdens apogeum. Een perigeummaan is er één keer om de achtentwintig dagen en komt overeen met de omlooptijd van de maan. Echter in combinatie met volle maan komt het slechts zo’n drie tot vier keer per jaar voor. Bloedmaan
Wat het spektakel bij heldere hemel nog meer bijzonder maakte, was het feit, dat er in de nacht van 27 op 28 september 2015 sprake was van een totale maansverduistering.
Van ongeveer 02.30 uur tot 06.30 uur werd de maan door de aarde afgedekt. De dieprode 'bloedkleur' maakte het geheel tot een prachtig gezicht. Op vrijdag 27 juli 2018 kun je weer een bloedmaan zien. 's Avonds vanaf half tien begint de verduistering, maar dan staat de maan nog beneden de horizon. Rond 22.20 uur staat de verduisterde maan laag in het zuidoosten. Blauwe maan
Minder spectaculair is een 'blauwe maan'. Je ziet helemaal niets bijzonders aan de blauwe maan. De kleur is precies zoals je die het hele jaar door ziet wanneer je naar de maan kijkt. Men spreekt van een 'blauwe maan, als er binnen een kalendermaand sprake is van twee volle manen.
Zo kennen we ook nog het begrip 'sneeuwmaan': de tweede volle maan van het jaar, in februari. In de winter van het noordelijk halfrond veelal gepaard met sneeuwval. |
National Geographic Super Moon - foto's
Zo groot als hierboven zal de maan in het weekend niet te zien zijn. Ze houden wel van een beetje overdrijven bij De Telegraaf. Foto: De Telegraaf.nl.
De maan is volledig in de schaduw van de aarde verdwenen. De rode gloed wordt veroorzaakt door zonlicht, dat in de atmosfeer van de aarde doordringt. Mûnein, 28 september 2015.
De meest recente supermaan, gefotografeerd bij Mûnein op 26 april 2021 om 05.59 uur.
|
De website timeanddate.com geeft je alle informatie, die je nodig hebt om niets van de komende maansverduistering te missen.
Wanneer kunnen we weer een volledige maansverduistering zien ?
De eerst volgende totale maansverduistering, waarvan de volledige eclips zichtbaar is, is op 20 december 2029.
De eerstvolgende supermaan is op maandag 25 november 2034. Kun je zo lang niet wachten op een volledige maansverduistering, dan moet je het vliegtuig naar Auckland, Nieuw-Zeeland nemen. Je kunt dan het 'spektakel' in de nacht van 31 januari op 1 februari 2018 met eigen ogen bewonderen. Klik hier voor meer.
De eerstvolgende supermaan is op maandag 25 november 2034. Kun je zo lang niet wachten op een volledige maansverduistering, dan moet je het vliegtuig naar Auckland, Nieuw-Zeeland nemen. Je kunt dan het 'spektakel' in de nacht van 31 januari op 1 februari 2018 met eigen ogen bewonderen. Klik hier voor meer.
In tegenstelling tot de weersverwachting was de maansverduistering in Friesland van het begin tot het einde goed te zien. Tot ongeveer kwart voor zeven was de hemel nagenoeg onbewolkt. Bij het opkomen van de zon ontstonden er hier en daar mistbanken. De maan bleef zichtbaar, totdat hij in het noordwesten achter de horizon verdween.
De eerste zonnestralen van de morgen kleuren de hemel en de nevelbanken rood, zoals hier tussen Wânswert en Marrum. Het duurt nog een klein half uur voor de maan onder gaat.
|
Dr. Reinhard Zerzawy maakt deze compositiefoto van de maansverduistering van september 2015. Bron: Geo.de. Foto: Dr. Reinhard Zerzawy.
|
Maansverduistering
Een maansverduistering vindt plaats wanneer de zon, de aarde en de maan zich op één lijn bevinden, met daarbij de aarde in het midden. In een normale situatie weerkaatst de maan het zonlicht terug naar de aarde, maar tijdens een maansverduistering vangt de maan geen zonlicht, doordat het totale maanoppervlak wordt afgedekt door de aarde. Het zonlicht dat op dat moment in de aardatmosfeer doordringt, kleurt rood waardoor op de maan een rode gloed te zien is. Men spreekt dan van een 'bloedmaan'.
Een maansverduistering vindt plaats wanneer de zon, de aarde en de maan zich op één lijn bevinden, met daarbij de aarde in het midden. In een normale situatie weerkaatst de maan het zonlicht terug naar de aarde, maar tijdens een maansverduistering vangt de maan geen zonlicht, doordat het totale maanoppervlak wordt afgedekt door de aarde. Het zonlicht dat op dat moment in de aardatmosfeer doordringt, kleurt rood waardoor op de maan een rode gloed te zien is. Men spreekt dan van een 'bloedmaan'.
Bron: Dogonews.com
|
Bron: NASA (mars.nasa.gov).
|
In deze NASA videomontage, gemaakt op basis van gegevens verzameld door de Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO), die sinds de zomer van 2009 om de maan cirkelt. In totaal 365 keer de maan in 2014 in slechts 24 seconden per maand. In de video zie je heel goed het schommelen van de maan, de zogenaamde libratie, de schommeling zowel in de lengte (‘ja-knikken’) als in de breedte (‘nee-schudden’). De maan wordt ook groter en kleiner, hetgeen komt door de wisselende afstand tussen aarde en maan, variërend van 363.104 km (perigeum) tot 405.696 km (apogeum).
|
Kijk voor meer informatie en animaties op de website van timeanddate.com. Op National Geographic hebben ze een animatie voor je gemaakt, waarin alles helder en duidelijk wordt uitgelegd. Bovendien heb je dan meteen ook alle engelstalige begrippen mooi op een rijtje.
|
|
Schijngestalten van de maan
De schijngestalten van de maan ontstaan doordat slechts een gedeelte van het zichtbare maanoppervlak van op de aarde door de zon wordt verlicht. De tijdmeting is gebaseerd op de verschillende cycli van de maan. De stap na een nieuwe maan is de wassende maan. Via het eerste kwartier gaat die naar de volle maan. Vervolgens wordt het de afnemende maan of krimpende maan, die via het laatste kwartier opnieuw naar nieuwe maan gaat. De periode tussen nieuwe maan en volle maan heet dus wassende maan. De periode tussen volle maan en nieuwe maan heet afnemende maan.
De schijngestalten van de maan ontstaan doordat slechts een gedeelte van het zichtbare maanoppervlak van op de aarde door de zon wordt verlicht. De tijdmeting is gebaseerd op de verschillende cycli van de maan. De stap na een nieuwe maan is de wassende maan. Via het eerste kwartier gaat die naar de volle maan. Vervolgens wordt het de afnemende maan of krimpende maan, die via het laatste kwartier opnieuw naar nieuwe maan gaat. De periode tussen nieuwe maan en volle maan heet dus wassende maan. De periode tussen volle maan en nieuwe maan heet afnemende maan.
|
Fotograferen van de maan
Voor het fotograferen van de maan heb je niet echt veel nodig. Het belangrijkste is een goed teleobjectief en een stevig statief. De foto's in de compositie op deze pagina zijn tussen eind november en begin december 2012 in de achtertuin gemaakt met een 400 mm objectief, voorzien van een 1.4 teleconverter, waardoor de brandpuntsafstand dus 560 mm wordt. De camera was ingesteld op handbediening (dus geen autofocus) met een sluitertijd van 1/160 bij diafragma f8. ISO-waarde: ISO200, waarbij voor de foto's van de volle maan een correctie van -0,7LW werd toegepast om 'overstraling' te vermijden. De witbalans was ingesteld op 'bewolkt', hetgeen overeenkomt met een kleurtemperatuur van ongeveer 6000 Kelvin. Een instelling van de witbalans op 'auto' geeft doorgaans ook goede resultaten. |
De maan op 5 december 2012, gezien vanuit de achtertuin in Mûnein.
|