Taupō supervulkaan
|
Op een mooie, nagenoeg windstille zomerdag is het Taupō Meer bijna rimpelloos. In het water spiegelen de bergen in de verte aan de zuidkant van het meer. Deze bergen, de Ngauruhoe, Tongariro en Ruapehu, behoren tot de meest actieve vulkanen van Nieuw-Zeeland. Het zicht op deze dag is gigantisch, want de Ruapehu bevindt zich op zo'n 80 kilometer van de boulevard van Taupō, aan de noordzijde van het meer.
Niets doet vermoeden, dat onder het spiegelgladde water van het meer één van de grootste supervulkanen verborgen ligt. |
|
De Taupō Volcanic Zone (TVC) is één van ’s werelds grootste en meest krachtige vulkanische systemen, die een cluster van, in ieder geval zeven bekende, supervulkanen bevat, die de afgelopen 2 miljoen jaren een gigantische hoeveelheid lava en as over het land heeft uitgestort. De zone herbergt drie actieve vulkanen (Ruapehu, Tongariro/Ngauruhoe en Whakaari). Bij de uitbarsting van de Taupō, 26,5 miljoen jaar geleden (de Oruanui-uitbarsting) ontstond de caldera, die nu grotendeels het Taupō Meer vormt. De vooralsnog laatste uitbarsting in het jaar 186 CE (met een vulkanische explosiviteit van 6 op de VEI, de Vulkanische Explosiviteits Index), had opnieuw wereldwijde gevolgen.
Globale schets van de omvang van de Taupō Volcanic Zone (witte gebroken lijn) met daarin de cluster van in ieder geval acht bekende caldera's. 1. Rotorua; 2. Okataina; 3. Kapenga; 4. Reporoa; 5. Whakamaru; 6. Taupō; 7. Ohakuri; 8. Mangakino. De eerste actieve vulkaan in de Bay of Plenty is de Whakaari. Deze vulkaan kwam, geheel onverwacht, op 9 december 2019 tot uitbarsting, waarbij 22 mensen om het leven kwamen. Zie Whakaari op Noarderljocht. De Taupō Volcanic Zone strekt zich na de Whakaari in noordoostelijke richting uit en gaat over in de Kermadische Boog.
Foto: Google Earth. Deze schets is op basis van gegevens van Colin Wilson en Graham Leonard in 'A Conitnent on the Move' p.166. Dit boek staat in de GeoGraphixs mediatheek. Zie ook bij Bronnen en Media.
Foto: Google Earth. Deze schets is op basis van gegevens van Colin Wilson en Graham Leonard in 'A Conitnent on the Move' p.166. Dit boek staat in de GeoGraphixs mediatheek. Zie ook bij Bronnen en Media.
|
De Taupō Volcanic Zone bevindt zich boven een relatief dunne aardkorst op de plaats waar de Pacifische Plaat zich onder de Australische Plaat drukt. Op deze doorsnede is te zien hoe magma zich naar het aardoppervlak beweegt, in dit geval de krater van de Ruapehu vulkaan.
Deze doorsnede is vervaardigd door GNS Science. Bron: Geothermal The Next Generation. Linksonder: de enige tekenen van vulkanische activiteit zijn aan de westelijke oever van Lake Taupo te zien. Hier wordt door verschillende bewoners gebruik gemaakt van geothermische warmte om een traditionele hangi te bereiden (DSC0518).
|
|
|
|
Op de foto rechts: De Lady Knox Geyser in het geothermische gebied van Waiotapu maakt deel uit van de Taupō Volvanic Zone. Ten behoeve van de vele toeristen, die het gebied bezoeken, komt de geysir iedere dag om kwart over tien tot leven. Een klein kommetje zeep doet wonderen....(IMPG5478).
Bronnen en media
|
A Continent on the Move - New Zealand Geoscience into the 21st Century, Ian J. Graham (Ed), gepubliceerd door de Geological Society of New Zealand in samenwerking met GNS Science, Wellington, 2008.
ISBN 978-1-877480-00-3 Volcanoes and Thermal Wonders, Gordon Ell, The Bush Press, Auckland, 2004
|
|
Titelfoto: Ons beeld van een vulkaan komt meer overeen met de kegelvorm van de Ngauruhoe dan van de onder het Taupomeer verborgen supervulkaan.
De Ngauruhoe gezien vanaf de weg naar de Mangatepopo Hut op 27 juli 2014, een prachtig mooie winterdag (DSCN0631).
De Ngauruhoe gezien vanaf de weg naar de Mangatepopo Hut op 27 juli 2014, een prachtig mooie winterdag (DSCN0631).