Terponderzoek in Fryslân

In de zomermaanden van 2015 heeft de Rijksuniversiteit Groningen op twee plaatsen in de provincie onderzoek naar terpen gedaan. In de nieuwe woonwijk Blitsaerd, aan de noordoostkant van Leeuwarden werden de restanten van een veenterp blootgelegd. 
Even ten zuiden van het dorp Schettens werd onderzoek naar de voetzool van de terp van Sotterum gedaan.

Fragment uit de hoogtekaart van Nederland, waarop enkele recente opgravingsprojecten staan aangegeven. De opgraving bij veenterp bij Blitsaerd is aangegeven met 'Leeuwarden Bullepolder', de polder waarin de veenterp werd aangetroffen. 

Bronnen en Media

Vereniging voor Terpenonderzoek

Terpennieuws - terpenonderzoek.nl

Schatten op de Schop - Fries Museum

Bezoekerscentrum Hegebeintum

HISGIS Fryslân - hisgis.nl

Terpen in Fryslân - Nationaal Georegister

Blitsaerd
Voor zijn promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) heeft Marco Bakker (foto hiernaast) samen met een groot aantal studenten en vrijwilligers de afgelopen weken de veenterp in Blitsaerd bij Leeuwarden blootgelegd. Nog tot het eind van de maand is een team van archeologen hier bezig. 
Begin augustus 2015 is een ander team van de RuG, onder leiding van Theun Varwijk, begonnen met het veldonderzoek bij Schettens. De oude terp van Sotterum is eigenlijk compleet verdwenen, vandaar, dat het onderzoek zich hier toespitst op de terpzool.

Foto impressie van de Open Dag in Blitsaerd op zaterdag 27 juni 2015:

Sotterum
Even ten zuiden van Schettens ligt de afgegraven terp van Sotterum. In augustus en september 2015 vond hier archeologisch onderzoek plaats. De terp lag ooit aan de Marneslenk, een oude zeearm die in de late middeleeuwen volledig is dichtgeslibd. De terp bleef lang bewoond. Op historische kaarten is te zien dat de voormalige Osingastate op de flank van de terp is gebouwd en dat nog tot in de 19e eeuw op de terp (nog) twee boerderijen stonden. De terp is aan het einde van de  19e en begin van de 20e eeuw bijna volledig afgegraven, maar desondanks zijn in de terpzool veel sporen bewaard gebleven.
Opgravingsleider en promovendus Theun Varwijk vond in de afgelopen weken al Romeinse munten, erfafscheidingen, aardewerk en waterputten. 

Hoogtekaart van het gebied rond de terp van Sotterum. (VRS5586).

Eén van de gevonden putten is afgezet met zoden, deze put heeft een wand gemaakt van een wijnvat, met het deksel er vlakbij. (VRS5516).

Foto impressie van de werkzaamheden bij de terp van Sotterum, gemaakt tijdens de Open Dag op zaterdag 5 september 2015:

Hegebeintum
De terp van Hegebeintum is met bijna 9 meter boven NAP de hoogste terp van Fryslân. Net zoals bij vele andere terpen gebeurde, is ook een groot deel van de terp van Hegebeintum afgegraven. Tussen 1896 en 1905 verdween de vruchtbare terpaarde naar oorden met een schraler bodem. De afgraving meeft ernstige gevolgen voor de kerk gehad. Door de instabiliteit van het overgebleven deel van de terp is de toren van de kerk gaan verzakken.
​
In maart 2016, toen deze foto's werden gemaakt, was de Stichting Alde Fryske Tsjerken bezig met herstelwerkzaamheden. Er werd onder de toren een soort betonnen 'tafel' gebouwd, die op haar beurt weer werd gesteund door betonnen palen. Eenmaal klaar, dan staat de toren weer stabiel en kan deze niet meer verzakken.

De terp van Hegebeintum gezien vanuit het zuidoosten.

De werkzaamheden aan de kerktoren van Hegebeintum worden uitgevoerd in opdracht van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.