Tonga |
|
15 januari 2022 - De vulkaan Hunga Tonga-Hunga Ha'apai (HTHH) is sinds enkele dagen weer actief. Op satellietbeelden is de uitbarsting met de grote aswolken goed te zien. Ooggetuigen op de eilanden zagen asregens, donkere wolken, bliksemschichten en stormachtige golven, zoals uit Twitter-berichten vanaf Tonga duidelijk wordt. Bij de uitbarsting ontstonden golven van ongeveer een meter hoog de Tonga-eilanden. Op beelden is te zien dat huizen en straten onderliepen door sterke waterstromen. Pas na de eerste verkenningen vanuit de lucht door vliegtuigen van de Nieuw-Zeelandse en Australische luchtmachten wordt duidelijk, dat de gevolgen veel verwoestender zijn dan aanvankelijk gedacht.
|
Landsat 8 maakte deze foto op 27 januari 2017.
Foto: NASA. |
|
De Hunga Tonga-Hunga Ha'apai is een vulkanisch eiland op zo'n 30 kilometer ten zuiden van de onderzeese Fonuafo'ou vulkaan en ligt zo'n 65 kilometer ten noorden van de hoofdstad van Tonga, Nuku'alofa. De vulkaan is onderdeel van de zeer actieve Kermedec/Tonga zone, die zich uitstrekt van het Noordereiland van Nieuw-Zeeland tot aan de Fiji eilandengroep.
Bij de uitbarsting in 2009 kwam de top van vulkaan krater gedeeltelijk boven het zeeoppervlak tussen de twee eilandjes Hunga Tonga en Hunga Ha'apai. Deze twee zijn op hun beurt weer overblijfselen van de westelijke en noordelijke kant van de caldera. Hiernaast: Deze animatie van een serie van 8 foto's werd gemaakt door de GOES-17 weer satelliet van de NOAA in de vroege morgen van 15 januari 2022. Foto's: NOAA.
|
|
|
|
Boven: Eén van de NOAA satellieten maakte een aantal foto's, die er in de time-lapse, die de BBC daar vervolgens van maakte, spectaculair uit ziet. Foto's: NOAA. Bron: BBC News, 15 januari 2022.
|
|
Deze foto werd op 21 december 2021, na de eerste eruptie van de Hunga Ha'apai gemaakt door Mary Lyn Fonua aan de kust bij Nuku'alofa op Patangata, Tonga. Bron: New Zealand Herald, 15 januari 2022.
|
|
De 'Ring of Fire' van de Grote Oceaan met daarop de belangrijkste troggen. De Hunga Tonga-Hunga Ha'apai maakt deel uit van het Kermadec/Tonga Trog systeem. De Challenger Deep is het diepste deel van de Marianen Trog. De diepte is daar berekend op 10.920 meter (met een nauwkeurigheid van +/- 10 meter). Bron: USGS.
Het onderzoek naar de vulkaanuitbarsting is nog volop gaande, maar het Nieuw-Zeelandse instituut voor zee- en atmosferisch onder NIWA, durft al gerust met zekerheid vast te stellen, dat deze uitbarsting de grootste van de afgelopen 100 jaar is. Dr. Kevin Mackay leidt het onderzoek, dat onder andere vanaf het NIWA onderzoeksschip RV Tangaroa en de onbemande Britse USV Maxliner van Sea-Kit International. Lees hier de publicatie van het NIWA: Tonga eruption confirmed as largest ever recorded, NIWA, 21 november 2022.
Een vergelijk van een aantal eerdere vulkaanuitbarstingen met die van de Hunga Tonga-Hunga Ha'apai. De allergrootste is de uitbarsting van de Taupō op het Noordereiland van Nieuw-Zeeland. Tekening: NIWA-Nippon Foundation TESMaP / Lana Young and Mark Tucker.
|
In de animatie hiernaast is de onderzeese verplaatsing van eruptiemateriaal van de HTHH in beeld gebracht. Zie het bijbehorende nieuwsitem: Tonga volcanic eruption reshaped Pacific seafloor door Jonathan Amos op BBC News Science&Environment, 21 november 2022.
Dat de eruptie van danige omvang is geweest, tonen de bevindingen van seismologen elders op de aardbol. In het artikel 'Tonga eruption: Atlantic seafloor felt Pacific volcano megablast', van Jonathan Amos (BBC News Science&Environment, 17 januari 2023) laten wetenschappers zien, hoe seismische golven zich over de aarde verspreidden.
In zijn reportage Tonga volcano triggered seafloor debris stampede, gepubliceerd op BBC Science & Environment, 8 september 2023, doet hij verslag van recent verschenen bevindingen van een Nieuw-Zeelands/Japans onderzoek door NIWA/Nippon Foundation.
Uit metingen doet blijken, dat het bij de eruptie vrijgekomen materiaal, eenmaal weer in het water rond het eiland terechtgekomen, zich met snelheden tot 122 kilometer per uur over de zeebodem verplaatste. |
|
Bronnen en media