Weer en Klimaat
|
De Farewell Spit op de noordelijke punt van Nieuw-Zeelands Zuidereiland bestaat uit een grote zandtong met een lengte van meer dan 40 kilometer. Op een stalende en onbewolkte zomerdag, vormen zich boven deze vlakte vaak wolken. Op de foto hiernaast geven de wolken precies aan in welke richting de zandtong zich uitstrekt. Aan de punt in de verte is de lucht nagenoeg wolkenloos. Toeval ?
In Weer en Klimaat gaan we aan de slag met onderwerpen, waarmee we bijna dagelijks te maken hebben. Vandaag wel of geen regenjas mee ? Zijn de mooie zomers van de afgelopen paar jaren een voorbode voor de komende jaren? |
Onderwerpen in Weer en Klimaat
Weer en weersvoorspelling
Cumulus bewolking vormt zich boven het zand van de Farewell Spit. |
Weer
|
De toestand van de atmosfeer met betrekking tot factoren zoals wind, temperatuur, bewolking, luchtvochtigheid en luchtdruk op een bepaald moment op een bepaalde plaats. Het is dus een momentopname van deze weerbepalende factoren.
In Nederland bevinden zich talloze meetpunten, die deze factoren meten en berekenen. De meteoroloog stelt aan de hand van deze gegevens een weerbericht op. Eventueel maakt hij op basis van de verkregen gegevens een weersverwachting. |
'Morgenrood' op de Moeraki Boulders…….
De fraaie kleuren bij zonsopkomst en -ondergang hangen samen met de lange weg die het stralen van de lage zon door de atmosfeer aflegt. Het zonlicht wordt tijdens deze lange route verstrooid en gebroken door stofdeeltjes of waterdamp. Daardoor wordt het van nature witte zonlicht ontleed in verschillende kleuren. Het rode licht wordt het minst verstrooid en blijft vaak zichtbaar. 's Ochtends zweeft er meestal nog niet zoveel stof in de lucht. Is de lucht dan rood dan wijst dat in de regel op waterdamp en een hoge luchtvochtigheid. Vandaar de oude weerspreuk "Morgenrood, water in de sloot". (Bron: KNMI). |
Klimaat
|
De gemiddelde situatie van het weer in een bepaalde plaats of gebied gedurende een langere periode (30 jaar).
|
Hoog boven de Tasman Gletsjer in de Nieuw-Zeelandse Alpen. Het hooggebergteklimaat komt voor in hooggebergten, zoals de (Nieuw-Zeelandse) Alpen en de Himalaya. Het is er het hele jaar koud, de temperatuur is er altijd onder de 0°C.
Dit klimaattype kent veel neerslag, voornamelijk in de vorm van sneeuw. Tevens zijn de temperatuurverschillen vaak zeer groot (afhankelijk van de tijd en het weer), waarbij zich ook inversie kan voordoen. Dit onderscheidt het EH-klimaat van het ET- en ES-klimaat, en maakt het ook zeer verraderlijk, zelfs in de zomer. Een bergwandeling in een vriendelijk zonnetje kan ontaarden in een nachtmerrie als het weer plotseling omslaat en de temperatuur tot ver beneden het vriespunt daalt. |
Op deze kaart zijn de vijf hoofdklimaattypen en het hooggebergteklimaat weergegeven met Nederland in het milde klimaat (gematigd zeeklimaat in de classificatie van Köppen-Geiger.) Bron: Natuurmuseum Terschelling.
|
Veelgebruikt is de klimaatindeling (klimaatclassificatie) van Köppen en Geiger, waarin vijf hoofdklimaattypen worden onderscheiden.
|
Een vereenvoudigde weergave van het Köppen-Geigersysteem. Bron: Klimaat&Weer.
|
Klimaatverandering
|
De gemiddelde temperatuur op aarde ligt nu bijna 1°C hoger dan in de tijd voor het begin van de industrialisatie. De gemiddelde temperatuur in de eerste 10 maanden van 2018 ligt 0.98°C hoger dan die in de periode van 1850-1900.
In de grafiek zijn de gemiddelde temperaturen op aarde tussen 1880 en oktober 2018 weergegeven. In blauw de maanden en jaren met een gemiddelde temperatuur beneden het gemiddelde van de 20ste eeuw, in rood de maanden en jaren met een temperatuur boven het gemiddelde van de 20ste eeuw. In de animatie daaronder zijn alle jaren van 1880 tot en met oktober 2018 achter elkaar geplakt. Opvallend en verontrustend is, dat de jaren met de hoogste afwijking ten opzichte van het 20ste eeuw gemiddelde alle in het recente verleden, van 1990 tot en met 2018, voorkomen.
Wordt het warmer...? Ja!!
Het BBC Visual and Data Journalism team publiceerde op 31 juli 2019 "How much warmer is your city?" is een voorspelling gemaakt voor drie Nederlandse steden, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Daarnaast kun je die voorspelling ook voor tal van andere steden op de wereld vinden. Ook gaan de onderzoekers in op de gevolgen van de voorspelde stijgende temperatuur.
Kijk hier voor de reportage 'How much warmer is your city?' 
|
|
What is climate change? A really simple guide - BBC Science and Environment, 2 november 2021.
Zeespiegelstijging in beeld
Voor een laagliggend land, waarvan bijna driekwart beneden de zeespiegel ligt, is de verwachte zeespiegelstijging zeker een punt van zorg en aandacht. Niet alleen moeten we ervoor zien te zorgen het Noordzeewater buiten de deur te houden, maar ook het water van onze grote rivieren zien kwijt te raken. Ten derde is er in grote delen van het land van bodemdaling. Deze bodemdaling heeft enerzijds een natuurlijke oorzaak, anderzijds zijn zout-, olie- en gaswinning verantwoordelijk voor een (plaatselijke) bodemdaling.
Drie recent uitgebrachte prognoses voor de verwachte zeespiegelstijging. Bron: Natuurmuseum Terschelling.
Het stijgen van de zeespiegel is het onderwerp van het meest recente project van de Nederlandse fotograaf Kadir van Lohuizen. Zijn zoektocht naar de gevolgen van een stijgende zeespiegel is te zien in 'Na de Zondvloed'.
In de zomer van 2015 werd er archeologisch onderzoek gedaan naar de terp van Sotterum bij Bolsward. Door de hevige regenval in deze weken stond een groot deel van het onderzoeksterrein onder water. In de 19e eeuw werden veel terpen en wierden in Friesland en Groningen afgegraven. Met het oog op de voorspelde zeespiegelstijging was dat wellicht geen goed idee.
Bronnen en media
|
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut
Het belangrijkste instituut op meteorologisch gebied in Nederland is het KNMI, het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut. Op de website vind je een schat aan informatie over uiteenlopende meteorologische onderwerpen. |
|
|
Klimaat Tijdmachine
Het Jet Propulsion Laboratory (JPL) van de Amerikaanse ruimtevaart organisatie NASA heeft een soort Klimaat-Tijdmachine gemaakt, waarin je op een overzichtelijke wijze een aantal aspecten van ontwikkeling in het klimaat op aarde wordt duidelijk gemaakt. |
|
MeteoBlue
|
Op MeteoBlue krijg je in real time alle gegevens over lucht- en zeestroming, temperatuur, neerslag en bewolking, waar dan ook maar ter wereld.
|
|
Windfinder en Windy
Twee sites, die vergelijkbare informatie bieden, zijn Windfinder en Windy. De eerste wordt veel gebruikt door watersporters en zweefvliegers. Windy.com biedt ook filters en lagen voor luchtkwaliteit, waaronder concentraties aan NO2 en SO2 en stof in de lucht.
De wetenschap van de moesson
|
De NASA heeft een aantal animaties en presentaties gemaakt over de moesson.
|
|
In de Mediatheek
|
Met ingang van het schooljaar 2018-2019 is 'Wild Weather' / 'Wildes Wetter' aan Advanced Geographixs toegevoegd. Je kunt daarbij kiezen uit de Duits- of Engelstalige versie. Zoals je aan de titel kunt zien, gaan we in de module in op extreme weerssituaties, in Nederland, maar ook daar buiten. Van de extreme hoosbuien, die de afgelopen zomers tot veel wateroverlast in onze straten hebben geleid, tot tornado's en orkanen, die voor een gigantische materiële schade en ongekend menselijk leed hebben geleid.
|
|
Voor de modules kun je onder andere deze titels raadplegen:
|
|
|
|
meer Bronnen en Media
|
Deze korte animatie geeft je een aardig inzicht over:
- draaiing van de aarde om de eigen aardas - draaiing van de aarde om de zon - de seizoenen klik op de aarde om de animatie te starten.
In Advanced GeoGraphixs vind je een uitvoerige uitleg in het Engels.
|
|
|
Deze animatie geeft je een inzicht van de luchtstroming op dit moment en op elke gewenste locatie.
|
|
Intro klimaatzones
Zeestromen en wind
Oceaanstromingen
De algemene luchtcirculatie
Piet Paulusma
|
Weerman Piet Paulusma (1956 - 2022) maakte decennia lang dagelijks voor Omrop Fryslân en andere landelijke media zijn weerbericht en weersverwachting op basis van een groot aantal meetpunten (weerstations) in de provincie, maar ook daar buiten. Daarnaast verkreeg hij zijn gegevens van meteorologische diensten uit het buitenland, zoals de Britse MetOffice in Reading en de Duitse Weerdienst in Offenbach.
Regelmatig ontving Piet onze leerlingen bij hem in de weerkamer en leverde hij hen materiaal voor spreekbeurten en scripties. Ook voor informatie over het weer voor de geplande sportactiviteit of excursie stond Piet altijd paraat. |
|