Het zodenhuis van Furdgum
|
Het zodenhuis van het Yeb Hettinga Museum is een reconstructie van een woonstalhuis, zoals die tussen de 4e en de 8e eeuw (op een terp) in het kweldergebied werd gebouwd. Dit ontwerp dateert uit de 7e eeuw. De muren zijn opgetrokken uit zoden, afkomstig van kleiige graslanden in de omgeving van de bouwplaats. Archeologische opgravingen tonen aan, dat dergelijke zoden ook werden benut voor de aanleg van dijken en waterputten. De dikke zodenmuren dragen ook de dakconstructie. Op deze houten constructie werden zoden aangebracht.
Voor de bouw van het zodenhuis werden zoden gestoken in de kwelder It Noarderleech bij Hallum. Deze zode is tentoongesteld in het nieuwe bezoekerscentrum van de Terp Hegebeintum (RDV3756a).
|
|
Het huis bestaat uit een woongedeelte (westelijk deel, links van de ingang) en een stalgedeelte (VRS4944).
|
Boven: Toegangsdeur aan de zuidzijde van het huis. Aan de linkerkant bevindt zich het woongedelte, aan de andere kant is de stal voor het vee.
Hiernaast: Detailfoto van de muur van het stalgedeelte. Ook in de westmuur van het woongedeelte zijn dergelijke rondingen aangebracht. |
|
Het zodenhuis van Furdgum is gerealiseerd in een bijzondere samenwerking tussen het Yeb Hettinga Museum en Daniël Postma van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). In het kader van zijn afstudeerscriptie ontwikkelde hij het bouwplan voor dit project. Dat leverde hem in 2012 al de Waddenacademieprijs op. In de zomer van 2012 werd er met de bouw uiteengezet. Met in totaal 49 vrijwilliger werd de bouw na een winterstop op 20 juni 2013 afgerond. Ook al was de bouw van het zodenhuis een wetenschappelijk experiment, niemand had verwacht, dat het dak van het huis in november van dat jaar zou bezwijken.
door inwatering bij een van de deuropeningen was de muur zodanig verwakt, dat deze de zware last van het dak niet meer kon dragen.
Het zodenhuis werd herbouwd, met een aanpassing aan het dak: de zodenbedekking maakte plaats voor een rietbedekking. Twee jaar na de instorting van het eerste huis werd in november 2015 het tweede, herbouwde zodenhuis opgeleverd.
door inwatering bij een van de deuropeningen was de muur zodanig verwakt, dat deze de zware last van het dak niet meer kon dragen.
Het zodenhuis werd herbouwd, met een aanpassing aan het dak: de zodenbedekking maakte plaats voor een rietbedekking. Twee jaar na de instorting van het eerste huis werd in november 2015 het tweede, herbouwde zodenhuis opgeleverd.
Zodenhuis als klaslokaal
|
Het Yeb Hettinga Museum benut het zodenhuis als extra, leerzame attractie. Voor scholen, verenigingen en particulieren de uitgelezen mogelijkheid om te zien hun verre voorvaderen in dit gebied woonden. Op de foto een groep leerlingen van OSG Piter Jelles uit St. Annaparochie tijdens hun excursie in juni 2015 (VRS8839).
|
|
Glaumbaer, Ijsland
Het gebruik van graszoden is niet voorbehouden aan het Noord-Nederlandse kustgebied. Ook in Schotland en de Noordse landen worden zoden toegepast. In Glaumbaer, ten noorden van de plaats Varmahlíd in het noorden van Ijsland, is een aantal gebouwen bewaard gebleven. Opvallend is de stapeling in visgraatvorm. Deze bouwwijze is overigens ook in het terpengebied van Friesland aangetroffen, zoals in 2006 bij de archeologische opgraving aan de Terpsterweg in Anjum.
|
|
Bronnen en media
|
Het zodenhuis van Firdgum, Daniël Postma, Groninger Instituut voor Archeologie, RUG, Groningen 2015. ISBN 9789036782807
|
|