Groene Flits
Op een mooie avond de zon boven zee achter de horizon zien verdwijnen is voor de meeste eilanders een behoorlijk normale gebeurtenis. Als de omstandigheden ideaal zijn, dan kun je vlak nadat de zon in zee is gezakt heel kort, 1 á 2 seconden een groene flits waarnemen.
De breking van het zonlicht in de atmosfeer gaat ongeveer net zoals dat wel kent van een prisma. Het zonlicht wordt ten opzichte van de waarnemer/fotograaf op het strand in de dikkere onderste luchtlaag van de atmosfeer anders afgebogen dan in de steeds dunner worden luchtlaag daarboven. Daardoor volgt het zonlicht een wat gekromde baan door de atmosfeer, onder dezelfde hoek als de kromming van de aarde. Lichtstralen met een hogere frequentie, zoals blauw en groen, worden verder gebogen dan lichtstralen met een lagere frequentie (zoals rood en oranje) en blijven die groene en blauwe kleuren nog even kort zichtbaar nadat reeds achter de zon reeds achter de horizon is verdwenen. Ook het blauwe licht is aanwezig, maar een 'blauwe flits' wordt maar zeer zelden gezien. Dit komt doordat blauw licht al vrij snel wordt verstrooid en alleen het groene licht overblijft.
De breking van het zonlicht in de atmosfeer gaat ongeveer net zoals dat wel kent van een prisma. Het zonlicht wordt ten opzichte van de waarnemer/fotograaf op het strand in de dikkere onderste luchtlaag van de atmosfeer anders afgebogen dan in de steeds dunner worden luchtlaag daarboven. Daardoor volgt het zonlicht een wat gekromde baan door de atmosfeer, onder dezelfde hoek als de kromming van de aarde. Lichtstralen met een hogere frequentie, zoals blauw en groen, worden verder gebogen dan lichtstralen met een lagere frequentie (zoals rood en oranje) en blijven die groene en blauwe kleuren nog even kort zichtbaar nadat reeds achter de zon reeds achter de horizon is verdwenen. Ook het blauwe licht is aanwezig, maar een 'blauwe flits' wordt maar zeer zelden gezien. Dit komt doordat blauw licht al vrij snel wordt verstrooid en alleen het groene licht overblijft.
Deze kleine groene flits werd op 24 mei bij zonsondergang op het strand van Hollum, Ameland gemaakt. De relatief frisse noordwestenwind op deze mooie voorjaarsavond, in combinatie met het nog koude Noordzeewater heeft het effect van de groene flits wellicht nog iets versterkt. Luchtspiegelingen als gevolg van bijvoorbeeld een warm of juist erg koud aardoppervlak, maar ook de aanwezigheid van een sterke inversielaag kunnen het effect van een groene flits versterken. (Hollum om 21.47.12 uur, 24 mei 2021; RDV2421).
Deze foto werd 6 seconden eerder dan de bovenstaande gemaakt. De zon staat op het punt achter de horizon te verdwijnen. (RDV2420).
Het Nova Zembla-effect
Een vergelijkbaar fenomeen is het zogenaamde 'Nova Zembla-effect'. Voor zover bekend, werd dit verschijnsel als eerste beschreven in het dagboek van Gerrit de Veer. Hij maakte als scheepstimmerman deel uit van de bemanning van ontdekkingsreiziger Willem Barentsz. Op 24 januari 1597 schreef hij over het onverwachte opkomen van de zon. Het moest immers nog twee weken duren voordat de zon aan het eind van de poolwinter weer boven de horizon uit zou komen. Klik hier voor meer over de ontdekkingsreizen van Willem Barentsz.
|
Door de sterke breking van het zonlicht tussen luchtlagen met een snel veranderende temperatuur ontstaat een luchtspiegeling, waardoor het lijkt, dat de zon opkomt, terwijl dat nog (lang) niet het geval is. Door de luchtspiegeling ziet de zon er uit als een soort platgedrukte gehaktbal, soms met meerdere lagen, in vorm lijkend op een zandloper.
Al hoewel deze foto in mei 2008 werd gemaakt in de buurt van San Fransisco, hij geeft ongeveer weer wat we bedoelen met het 'Nova Zembla-effect. Foto: Brocken Inaglory. CC-BY-SA-3.0
|
|