Het Bildt |
Aardrijkskunde dichtbij - ken je eigen omgeving
Eindopdracht Aardrijkskunde van 1 havo/vwo
|
|
Het landschap van Het Bildt is een goed voorbeeld van een bedijkingslandschap. In Fryslân rekenen we ook De Marne (tussen Harlingen en Zurich), de Nieuwlanden en de Lauwerszee tot dit landschapstype. In al deze gebieden gaat het om een 'jong' landschap van nog lang geen 1000 jaar oud.
Het Bildt vormde ooit de monding van de Middelzee, de zee arm, die Fryslân in twee delen splitste, Westergo en Oostergo. Vanaf 1100 wordt de Middelzee steeds ondieper en verandert water in land. De mens helpt een handje tot dat in de loop van de 18e eeuw de zee verdwenen is en Bildt zijn huidige vorm heeft gekregen. (bron 1) Het vlakke land van Het Bildt wordt beschermd door een hoge zeedijk. Landaanwinning vind nog steeds plaats. Dat is goed te zien als je vanaf de zeedijk over het Noorderleech uitkijkt. Ook dit nieuwe land is voor een deel als argrarische doeleinden in gebruik, een groot deel is en blijft gereserveerd voor de natuur. Het Noorderleech is een belangrijk broed- en voedselgebied voor talloze vogels. De economie van Het Bildt is grotendeels op de landbouw gericht, met vooral grote akkerbouwbedrijven. Rondom Berlikum is een groot tuinbouwcomplex ingericht. Sint Annaparochie is de grootste plaats en vervult een centrumfunctie in Het Bildt. Het Bildt vormt het onderwerp van de eindopdracht van het vak aardrijkskunde voor leerlingen van 1 havo/vwo (Fryslân/Noord-Nederland). |
Het Noarderleech, Fryslân Buitendijks. (fotoreportage)
Het Bildt is een belangrijk argrarisch gebied.
|
bron 1
Indijking en Landaanwinning in Fryslân - in: "De Wereld van het Friese Landschap", drs. Meindert Schroor (p.28). Deze kaart geeft een goed overzicht van het op zee en water 'veroverde' land. Opvallend is de landaanwinning in de voormalige Middelzee en in de Marneslenk. Vanaf het jaar 1500 krijgt Het Bildt vorm.
Indijking en Landaanwinning in Fryslân - in: "De Wereld van het Friese Landschap", drs. Meindert Schroor (p.28). Deze kaart geeft een goed overzicht van het op zee en water 'veroverde' land. Opvallend is de landaanwinning in de voormalige Middelzee en in de Marneslenk. Vanaf het jaar 1500 krijgt Het Bildt vorm.
Topografie van Het Bildt
|
Een goede kennis van de omgeving waarin je woont, werkt en naar school gaat is van groot belang. We gaan er van uit, dat je de onderstaande plaatsen, wateren en andere aardrijkskundige namen op een (blinde) kaart kunt plaatsen:
Plaatsnamen: Beetgum, Beetgumermolen, Berlikum, Burdaard, Britsum, Cornjum, Ferwert, Finkum, Firdgum, Hallum, Hijum, Koehool, Marssum, Menaldum, Minnertsga, Nieuwe Bildtdijk, Nieuwe Bildtzijl, Nij Altoenae, Oude Bildtdijk, Oude Bildtzijl, Oude Leije, Sint Annaparochie, Sint Jacobiparochie, Stiens, Tzummarum, Vrouwbuurtstermolen, Vrouwenparochie, Westhoek, Wier, Zwarte Haan. Anders: Noorderleech Wateren: Berlikumer Wijd, Blikvaart, Finkumer Vaart, Holle Rij, Koude Vaart, Kromme Rij, Nieuwe- en Oude Bildtdijkstervaart, Oude Rijd, Zuidhoekstervaart, Waddenzee. |
Het Bildt in HISGIS Fryslân
Het grondgebied van de voormalige gemeente Het Bildt. De gemeente ging per 1 januari 2018 op in de nieuwe gemeente Waadhoeke.
|
HISGIS staat voor Historisch Geografisch Informatie Systeem. Enkele jaren geleden is de Provincie Fryslân als eerste provincie in Nederland begonnen met het digitaliseren van oude kadasterkaarten. Dat was een enorme klus, maar nu kan iedereen gebruik maken van de informatie uit dit systeem.
De oude kadastrale kaarten vanaf 1832 bevatten een schat aan informatie. Veel mensen in Fryslân en Het Bildt gebruiken dit HISGIS om de geschiedenis van hun dorp, stad of zelfs het stuk grond, waarop hun huis gebouwd is, uit te zoeken. Wil je meer weten over het HISGIS en er ook mee leren werken, schrijf je dan binnenkort in voor de workshop HISGIS.
|
|
Der, wer´t eeuwen leen de wyn deur´'t touwerk song,
De Burdine ´t ouwe Frise lând indrong, Der´t de baren gongen fan de middelsee, lê nou fruchtbre akkers, graast ´'t bonte fee; Der´t de baren gongen fan de Middelsee, lê nou fruchtbre akkers, graast '´t bonte fee. (Een couplet uit het Bildts Volkslied)
Bildts, Bilkerts en Friezen op Skrift, deur Aldert Cuperus.
|
Het Bildt op een oude schets uit 1505.
|
Bronnen en Media
Uit de wetenschap:
De naam van Het Bildt verklaard door H.T.J. Miedema
De naam van Het Bildt verklaard door H.T.J. Miedema