De hoogste terp - Hegebeitum
|
De terp van Hegebeintum is met 8,80 meter boven NAP, de hoogste terp van Nederland. Oorspronkelijk was de terp nog hoger, maar door o.a. zetting is de hoogte geleidelijk aan afgenomen. Dat geldt ook voor de omvang van de terp. Ooit besloeg ze zo'n 9,5 hectare en had de terp een doorsnede van ongeveer 300 meter. Door omvangrijke afgravingen is de omvang van ook deze terp aanzienlijk geslonken. Op het kaartje hiernaast zijn de afgegraven delen in blauw en blauwgroene tinten aangegeven.
|
De terp van Hegebeintum op basis van gegevens uit de Actueel Hoogtebestand (AHN)-data. Deze zijn voor iedereen online beschikbaar.
|
Hegebeintum gezien vanuit het zuidoosten. De luchtfoto werd op 1 juni 2019 gemaakt.
|
Hegebeintum gezien van boven in de AHN-viewer. De geselecteerde lagen AHN3 (maaiveld-hillshade, 100% tranparant) en AHN3 (ruw-hillshade, 0%). Door deze instelling toe te passen, worden de hoogteverschillen geaccentueerd.
|
Op naar de kerk op het hoogste deel van de terp. Goed is te zien hoe de terp aan beide kanten van de weg is afgegraven.
|
Het afgegraven deel van de terp aan de zuidzijde van de toegangsweg.
|
|
|
Een groot deel van de terp werd aan het eind van de 19e eeuw afgegraven. Op de linkerfoto de afgravers, circa 1905. Aan de oostelijke toegangsweg is een monument aangelegd, waarin de terpafgraving zichtbaar is gemaakt. De terpaarde werd met kleine wagons over een smalspoor naar een vaart gebracht en in een schip geladen.
|
Foto links: Collectie Fries Museum, Leeuwarden, PTA215-010
|
|
De vruchtbare terpaarde werd verkocht aan boeren in streken met een minder goede grond. Bij het afgraven van de terpen werden bovendien honderden archeologische schatten uit de grond gehaald. In het bezoekerscentrum Terp Hegebeintum is een aantal van de vondsten tentoongesteld. Kijk hier voor foto's van de terpvondsten.
|
|
Een impressie van het Friese kustgebied ten tijde van de Vroege Middeleeuwen. Naast de terpen van Hegebeintum en Easterbeintum besteden we onze workshops ook aandacht aan de terpen van Winaam (Wijnaldum) en Furdgum (Firdgum) in Westergo. Kaartbron: Archeologie op de kaart.
Bronnen en Media
|
Naast de provincie Groningen, is er ook veel wetenschappelijk onderzoek naar de terpenperiode in Fryslân geweest. Nog steeds wordt er onderzoek uitgevoerd, o.a. door de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). Op deze kaart staan enkele recente onderzoekslocaties, waaronder Easterbeintum (Ob) ingetekend. Deze kaart, vervaardigd door Deltares, maakte deel uit van de presentatie op de 'open-dag' van het onderzoek naar de veenterp bij Blitsaerd (Leeuwarden).
Onlangs, op 19 oktober 2019, werd in de kerk van Hegebeintum het boek "De hoogste terp van Friesland. Nieuw en oud onderzoek" van de hand van Annet Nieuwhof, Egge Knol en Johan Nicolay gepresenteerd. Je kunt dit boek in de GeoGraphixs mediatheek raadplegen. Meer bronnen vind je hier.
|
|