De Hondsrug
|
De 'ruggengraat' van de provincie Drenthe wordt gevormd door de Hondsrug. Deze langgerekte en relatief smalle verhoging in het omliggende terrein strekt zich in zuidoostelijke richting uit van de stad Groningen tot aan Klazienaveen. De 70 kilometer lange Hondsrug maakt deel uit van een groter geheel van kaarsrechte, parallel aan elkaar liggende zandruggen en stroomdalen in de provincies Drenthe en Groningen. Deze onder het schuivende ijs gevormde parallele zandruggen (subglaciale ruggen) worden ook wel 'megaflutes' genoemd. Ze bestaan uit door het ijs meegevoerde keileem, maar ook uit ouder onderliggend materiaal. Naast de Hondsrug onderscheiden we ten westen daarvan ook nog de Rug van Tynaarlo, de Sleener - of Rolderrug, de Rug van Zeijen, de Rug van Noordhorn en de Rug van Norg. Dit geheel wordt ook wel het Hondsrugsysteem genoemd.
Vermoedelijk is de naam Hondsrug afkomstig van Hunze-Rug, genoemd naar de rivier de Hunze, die ten oosten van de Hondsrug stroomt. Op 19e eeuwse kaarten komt ook de naam 'Bisschopsrug' voor.
|
Het Hondsrugsysteem in beeld gebracht op basis van deze Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) kaart. Bron: AHN Arcgis.
|
|
Aan het eind van de voorlaatste ijstijd, het Saalien, ongeveer 150.000 jaar geleden, schoof een vanuit Scandinavië oprukkende ijsstroom over de bodem van de bovenste helft van Nederland. Waarschijnlijk is dat in twee fasen gebeurd. Als eerste moet het ijs vanuit het noordoosten in het noordelijk deel van ons land zijn binnengekomen. Het is waarschijnlijk geen constante geweest en heeft het ijs enkele malen stil gelegen. De eerste keer stopte de ijsstroom ter hoogte van Winschoten om daarna van Texel, Wieringen en Urk via Gaasterland naar het oosten te schuiven.
In de laatste fase van het Laat-Saalien (tussen de 150.000 en 126.000 jaar geleden) kwam het ijs meer vanuit het Noordzeegebied (de Hondsrug-Hümmling ijsstroom) en bereikte de voorkant van de ijsmassa ongeveer de lijn Haarlem-Nijmegen. Bij deze maximale ijsuitbreiding is het landijs waarschijnlijk met grote lobben over het land geschoven. De dikte van het landijs bedroeg waarschijnlijk tussen de 500 en 1000 meter. Puin onder het smeltende ijs van de Erikbreen op Spitsbergen. Het fijnere materiaal wordt door smeltwaterriviertjes naar het fjord gevoerd. Erikbreen, Liefdefjord, Spitsbergen in augustus 2017. (VRS3091).
|
|
Hondsrug UNESCO Global Geopark
|
Het Hondsrug Geopark is het eerste Nederlandse Geopark in Nederland. In totaal zijn er over de hele wereld meer dan 140 geoparken. Sinds november 2015 behoren ze officiëel tot de categorie UNESCO Global Geoparks. Het kenniscentrum is gevestigd naast het Hunebedcentrum in Borger.
|
|