Spleetvulkaan |
|
In plaats van een spleetvulkaan spreekt men in de aardrijkskunde meestal van spleeteruptie (fissure eruption). Bij langgerekte scheuren en spleten waar dun vloeibaar magma uitstroomt vinden we spleetvulkanen. Doordat elke nieuwe lavastroom over de vorige vloeit ontstaat er een opstapeling van horizontaal liggende basaltlagen, ook wel plateaubasalten genoemd, die een groot gebied kunnen bedekken.
Spleetvulkanen vind je het meest onder water. Ze ontstaan doordat magma via een spleet in de zeebodem uittreedt. Goede voorbeelden van spleeteruptie op land zijn de Laki op Ijsland en de Tarawera op het Noordereiland van Nieuw-Zeeland.
|
De langgerekte spleet in de Tarewera zoals die vandaag de dag zichtbaar is, ontstond tijdens de uitbarsting in juni 1886. Foto: www.gns.cri.nz.
In 1783 ontstond er in het zuiden van Island bij Laki over een lengte van bijna 25 kilometer een scheur aan het aardoppervlak, waar er op tientallen plaatsen lava en as naar buiten trad. Een oppervlakte van zo'n 565 vierkante kilometer werd door lava en as bedekt. Foto: IcelandVolcano. |
De grond van Sundhnúksgigar scheurt open
Een recent voorbeeld van spleeteruptie is die op het Reykjanes Schiereiland in het zuidwesten van Ijsland. Daar scheurde op 18 december 2023 de grond open waarna lava vrijkwam en zich een weg zocht naar o.a. het kustplaatsje Grindavík.
Deze foto werd de volgende morgen door Marco Di Marco gemaakt. Lava stroomt in zuidelijke richting in de richting van Grindavík. Bron: ABC News, 20 december 2023.
Meer over deze eruptie vind je in Bewegend Ijsland.
Bronnen en Media
Titelfoto: Mount Tarewera. Foto: www.gns.cri.nz.