|
|
|
|
|
Bewegende Ijsland
|
Bewegende Wereld van Ijsland
Het komt niet zo vaak voor, dat we in Nederland te maken hebben met vulkaanuitbarstingen. In april 2010 lag een groot deel van het Europese luchtverkeer plat als gevolg van de grote aswolken na de uitbarsting van de Eyafjallajökull vulkaan. Veel vluchten vanaf Schiphol naar Noord-Amerika en populaire zonvakantiebestemmingen werden geannuleerd of waren ernstig vertraagd. Als de Bárðarbunga (Bardarbunga) op 24 augustus 2014 inderdaad tot uitbarsting komt, kan dit opnieuw gevolgen hebben voor het intercontinentale vliegverkeer. De ijslandse regering heeft inmiddels de 'Code Rood' voor het vliegverkeer in een groot gebied rondom de Vatnajökull afgegeven. Dat betekent, dat het gebied alleen nog toegankelijk is voor reddingsvluchten. Een paar jaar geledenk, vanaf 10 juli 2016, was er al verhoogde seismische activiteit bij Ijsland's beroemdste vulkaan, de Hekla, op 20 maart 2021 kwam de Fagradalsfjall op het Reykjanes Schiereland tot uitbarsting. De Fagradalsfjall is op 20 maart 2021 tot uitbarsting gekomen. Het was al een tijdje seismisch onrustig in het gebied. Foto: Islandic Meteorological Organisation (IMO). Klik hier voor meer over deze recente uitbarsting op VolcanoDiscovery.
De animatie hiernaast van een aaneenschakeling van SAR-beelden* van de lavastromen van de Fagradalsfjall werd gemaakt tussen 1 april en 1 mei 2021. Het Finse bedrijf Iceye heeft 14 satellieten rond de aarde cirkelen. Kijk hier voor meer voorbeelden van Iceye's foto's.
* Synthetic-aperture radar ( SAR ) is een vorm van radar die in de lucht- en ruimtevaart wordt gebruikt om 2D- of 3D beelden van het aardoppervlak te maken. Dat gebeurt met een in een vliegtuig of satelliet gemonteerd radarsysteem. De techniek maakt gebruik van de beweging van de radarantenne ten opzichte van het aardoppervlak. Doordat het vliegtuig of satelliet een bepaalde afstand aflegt tussen het moment van het uitzenden van de radarpulsen en het ontvangen van die door het aardoppervlak gereflecteerde pulsen (echo's), verandert de positie van de SAR-antenne. De echo's van meerdere opeenvolgende pulsen (van verschillende antenneposities) worden digitaal gecombineerd tot een beeld: het synthetisch (radar-) beeld. De huidige SAR-systemen maken een resolutie van 10 cm of kleiner mogelijk. Volg de Fagradalsfjall op de website van de Ijslandse Meteo.
|
Op deze NASA/MODIS satellietfoto, gemaakt op 29 januari 2004, doet het land zijn naam alle eer aan. Slechts een klein deel van de zuidelijke kust is vrij van sneeuw en ijs. Foto: NASA/MODIS.
|
Op de onderstaande kaart is het risico op een vulkaanuitbarsting weergegeven. De zone onder de Vatnajökull blijft het meest gevaarlijk. De Fagradalsfjal op het Reykjanes Sschiereiland ten zuidwesten van Reykjavík heeft een VEI van 1.
Het risico op een vulkaanuitbarsting on der Vatnajökull Gletsjer is de laatste dagen toegenomen. Bron: National Gepgraphic Interactive MapMaker, 2014.
Een uitbarsting kan grote modder- en waterstromen veroorzaken, maar ook de aswolk kan voor gevaar zorgen. Bron: alliance/dpa.
Klik hier voor de meest actuele informatie over de toestand van de Bárðarbunga.
De Hekla gefotografeerd op een rustige nazomeravond in september 2006.
|
Op de website van de Ijslandse Meteorologische Dienst (Veðurstofa Íslands) wordt de recente activiteit van onder andere de vulkaan Hekla nauwlettend gevolgd.
De Hekla is Ijsland's meest beroemde vulkaan, die een belangrijke rol speelt in vele mythen en sagen. Volgens de Ijslanders, vormt de vulkaan de toegang naar het midden van de aarde.
Van een afstand ziet de 1491 meter hoge stratovulkaan er uit als een 'gewone' berg, maar sinds het jaar 874, in de vroegst bekende schriftelijke bron, is de vulkaan al 20 keer tot uitbarsting gekomen. De Hekla is een onderdeel van een bijna 40 kilometer lange vulkanische rug, waarvan de Heklugjá, een dik 5 kilometer lange scheur, wordt beschouwd als het meest actieve deel. Ongeveer 10% van alle gedurende de laatste 1000 jaar neergeslagen tephra is afkomstig van de Hekla. Daarnaast heeft de vulkaan in die 1000 jaar rond 8 kubieke kilometer lava uitgespuwd. |
Fumarole in het geothermische gebied rond Hveravellir.
|
Ijsland
Op slechts een paar uren vliegen vanaf Amsterdam ligt Ijsland. Zo'n beetje op de helft van de vlucht naar de Canadese oostkust. In tegenstelling tot hier bij ons, hebben de Ijslanders wel met actief vulkanisme te maken. In de recente geschiedenis hebben ze een aantal vulkaanuitbarstingen gehad. Drie jaar geleden was de uitbarsting van de Eyafjallajökull zo maar ineens ook hier het gesprek van de dag. Honderden vluchten van en naar Schiphol en andere Nederlandse luchthavens werden geschrapt vanwege de grote as- en stofwolk, die zich over grote delen van West Europa uitspreidde. Ook in Ijsland was het dagelijkse leven wekenlang ontregeld. De Ijslanders zijn echter wel wat gewend. Ze deinzen er niet voor om zelfs óp een vulkaan te wonen: |
|
Op diverse plaatsen op de wereld wordt gewerkt aan systemen om aardbevingen te kunnen voorspellen én in zo vroeg mogelijk te detecteren. Op Ijsland gebeurt dat onder andere door gebruik te maken van glasvezelkabels, die al in de grond liggen. Naast telecommunicatie krijgen ze er een functie bij: het detecteren van aardbevingen.
Lees hier meer in "Revolution in Quake detection technology" (BBC Science & Environment, 4 juli 2018). |
|
Geologie van Ijsland
Op de website van NÁTTÚRUFRÆÐISTOFNUN ÍSLANDS vind je een link naar de meest recente geologische kaart van Ijsland. Bron: NÁTTÚRUFRÆÐISTOFNUN ÍSLANDS
Klik op de case study van je keuze om verder te gaan.
Nieuw-Zeeland
|
Ijsland
|
Spanje
|
Fryslân
|