Bewegend Nieuw-Zeeland

Helemaal aan de andere kant van onze aardbol ligt Nieuw-Zeeland. Op meer dan 22 uur vliegen van Nederland. Normaal hoor je niet zo veel over dit land. De afgelopen twee jaren daarentegen, heeft het land volop te maken gehad met een aantal zware aardbevingen op het Zuider Eiland. Grote delen van de grootste stad op dit eiland, Christchurch, werden zwaar beschadigd. Er kwamen 190 mensen om het leven.
De meest recente beving met een kracht van 7.5 was in de vroege ochtend van 13 november 2016 in noordelijke deel van het Zuidereiland. De eerste berichten spraken van 2 doden en er was veel schade aan o.a. gebouwen en in een aantal winkels vielen spullen uit de schappen. 
Op het Noorder Eiland van Nieuw-Zeeland zijn de vulkanen van de Tongariro alles behalve rustig. De laatste maanden rommelt het voortdurend. Op 21 november 2012 is de Te Maari Crater uitgebarsten. Enkele weken daarvoor was het in dit gebied ook al raak. In 1996 kwam de Ruapehu vulkaan tot uitbarsting.
Verhoogde seismische activiteit van de Ruapehu- 1 november 2016
In de eerste dagen van oktober is er een toename van trillingen in het nabije gebied van de vulkaan geconstateerd. Ook werd een toename van de temperatuur van het water van het kratermeer gemeten. Op 4 oktober bereikte de temperatuur de 40° C, waarna deze in de dagen daarna tot 37° C daalde. Tussen 25 en 28 oktober werden er weer trillingen gemeten, maar er is nog geen sprake van eruptieverschijnselen (Bron: New Zealand Herald van 1 november 2016).
Het bevroren kratermeer van de Ruapehu, gefotografeerd op 28 juli 2014.
Bij de 'Kaikoura-aardbeving' van 14 november 2016 werd bij Papatea een deel van de kust over een lengte van een kilometer tot wel 6 meter omhoog gedrukt. Lees meer in 'The most complex fault rupture ever?' van David Jacobson op Tremblor, gepubliceerd op 15 maart 2017.
Een uitbarsting van Whakaari op 9 december 2019 heeft aan minstens 21 toeristen het leven gekost. Er liggen in april 2020 nog altijd slachtoffers in kritieke toestand in ziekenhuizen in zowel Nieuw-Zeeland als Australië.
​Foto: 1News, New Zealand.

Vulkanisme in Nieuw-Zeeland

De grote vulkanen van Nieuw-Zeeland bevinden zich nagenoeg allemaal op of in de buurt van het Noorder Eiland. In het Tongariro National Park tref je de actieve Ruapehu, Ngauruhoe en Tongariro. Enkele tientallen kilometers naar het zuidwesten torent de Taranaki hoog boven het omliggende vlakke land uit.
In de Bay of Plenty bevindt zich de Whakaari. Het eiland dat bij de uitbarstingen is ontstaan, wordt 'White Island' genoemd. Het eiland is eigenlijk niks anders dan de top van de vulkaankrater, die boven water uit steekt.
Ngauruhoe Vulkaan in het Tongariro National Park.
Ring of Fire
Nieuw-Zeeland maakt deel uit van de Pacific 'Ring of Fire' (Ring van Vuur), is een ringvormig gebied rondom de Grote Oceaan die bekend staat om het veelvuldig optreden van aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. Deze 'Ring van Vuur' loopt ruwweg van Nieuw-Zeeland via enkele eilandengroepen naar Indonesië, de Filipijnen, Japan, het schiereiland Kamtsjatka, Alaska, en de westkust van Canada, de Verenigde Staten van Amerika, Midden- en Zuid-Amerika. Van alle vulkanen in dit gebied zijn er zo'n 128 actief en gelden er 65 als gevaarlijk.
De Pacifische Ring van Vuur. Bron: Volcanics around the Globe.
Nieuw-Zeeland Vulkaan Alert
Uitbarsting van de Whakaari (White Island) op 9 december 2019, 14.11 uur lokale tijd. 
Te Maari Crater, Tongariro, erupts 13.20 hrs, 21 November 2012

Aardbevingen in Nieuw-Zeeland

Kort na middernacht, in de vroege ochtend van 13 november 2016, werd het noorden van het Zuidereiland opgeschrikt door een beving van 7,5 (Richter). In de buurt van Kaikoura zijn 2 mensen omgekomen. Wegen zijn door aardvershuivingen versperd. Ook op het Noordereiland, rond de hoofdstad Wellington is er sprake van schade. 
Bij de voorlopig laatste zware aardbeving waren er 200 doden te betreuren en was er grote materiële schade en persoonlijke leed.  Deze aardbeving vond plaats op 22 februari 2011, 12.52 lokale tijd, en is het gevolg van de platentektoniek in het gebied rond Christchurch. De Pacifische plaat en de Australische plaat bewegen daar tegen elkaar aan, waardoor er veel spanning in de aardkorst ontstaat en daarmee veel aardbevingen. Soms zijn dat hele zware, met enorm veel schade.
Satellietbeeld van Christchurch, uitsnede van de foto van de Our Space diavloer op Level 2 van het Te Papa, Wellington.

Klik op de onderstaande reliëfkaart van Nieuw-Zeeland voor een overzicht van actuele aardbevingen:
Radar reliëfkaart van Nieuw-Zeeland, Awesome Forces, Te Papa, Wellington.
In het nationale museum van Nieuw-Zeeland, het Te Papa Tongarewa, in Wellington wordt volop aandacht besteed aan de geologie van het land in onder andere: Awesome Forces.
Whakaari - het Witte Eiland
Bekijk hier de fotoreportage die GeoGraphixs in juli 2014 op Whakaari maakte.
Naast de grote krater  komt er op tal van plekken sissende stoom uit de as- en puinlaag. Dichterbij de krater noopt het hoge zwafelgehalte tot het gebruik van gasmaskers. Ondanks het dreigingsniveau 1 blijft een bezoek aan Whakaari niet zonder risico, zoals de uitbarsting op 9 december 2019 aantoonde.
Fire & Water is de titel van het artikel in de New Zealand Geographic van januari/februari 2013. Rebecca Priestley beschrijft hierin de vulkanen van de Nieuw-Zeelandse 'onderwater Alpen', op de Kermadische Boog, die zich uitstrekt van Whakaari (White Island) voor de oostkust van het Noordereiland tot aan de Hinepuia. De foto's zijn gemaakt door het NIWA, het Nieuw-Zeelandse instituut voor Atmosferisch- en Zeeonderzoek.
Hiernaast: Kaart van het zuidelijke deel van de Kermadische Boog, van de actieve Whakaari voor de kust van het Noordereiland (oranje driehoek) tot aan de 'slapende' onderzeese Hinepuia (groene driehoek). Kaart: Volcanodiscovery.com. 
Nieuwe technologie 
Het Nieuw-Zeelandse bedrijf Jenlogix heeft een nieuw aardbeving-detectiesysteem ontwikkeld, waardoor het mogelijk wordt, om mensen in een vroeg stadium te waarschuwen. Dat het systeem werkt, was seconden na de beving bij Taumaranui, met een kracht van 6.2 op de Schaal van Richter, al duidelijk.
De sensors van het 'Palert' systeem werden geactiveerd door de eerste P-golven, nog voordat de S-golven hun vernietigende werk konden doen. Gelukkig bleef de schade door S-golven in dit geval heel beperkt, doordat de beving op een diepte van 200 kilometer plaats vond. 
De grote waarde van het nieuwe systeem is al wel duidelijk: er is meer waarschuwingstijd, niet alleen voor mensen, om eerder gebouwen te ontvluchten, maar ook bijvoorbeeld voor hulpdiensten.
Op 30 oktober 2018 werden veel mensen in het zuidelijk deel van het Noordereiland van Nieuw-Zeeland opgeschrikt door een stevig bevende bodem: oorzaak was een aardbeving op een diepte van 200 kilometer vlakbij het dorp Tauramanui.  Binnen enkele seconden waren er, dankzij het Palert systeem, 'schade-kaarten' beschikbaar. Uiteindelijk bleek de schade heel erg mee te vallen. Bron kaart en foto: New Zealand Herald/Jenlogix. Klik hier voor het artikel in de NZ Herald.
Klik hier voor het artikel "Revolution in Quake detection technology" over de aanpak van de Ijslanders om de inwoners tijdig te waarschuwen  (BBC Science & Environment, 4 juli 2018).
Ngauruhoe, Tongariro National Park, Nieuw-Zeeland.

Recente vulkaanuitbarstingen in
Nieuw-Zeeland

Uitbarstingen van de belangrijkste vulkanen:
Whakaari: 9 december 2019
Tongariro: 21 november 2012
Whakaari: 5 augustus 2012
Ruapehu: 18 maart 2007
Ngauruhoe: 1977
Tarawera: 1886
Taranaki: 1755
In zowel 2008, 2010 en 2014 was GeoGraphixs voor onderzoek in de vulkanische- en geothermische zones van Nieuw-Zeeland.
De links hieronder brengen je op de juiste pagina's.

Klik hier voor de Vulkanen van het Tongariro National Park.
Klik hier voor de Rotorua geothermische zone.
Een enorme ravage in de stad Christchurch na de zware aardbeving van februari 2011. Foto: New Zealand Herald/Reuters.
In het Te Papa Tongarewa, het nationale museum van Nieuw-Zeeland in Wellington heeft een permanente expositie over het gevaar van aardbevingen.
ICEYE radar satellietbeeld van de Taranaki, de reusachtige en actieve stratovulkaan bij Stratford, gemaakt op 19 februari 2019. Naast een prominente landmark is de Taranaki niet alleen van groot spiritueel en cultureel belang voor de lokale iwi, maar voor het hele Noordereiland. Foto: ICEYE Media Assets.
Deze korte film geeft je een goed beeld van de vulkanische geschiedenis van wat nu Nieuw-Zeeland is. De video werd gemaakt door Tāmaki Paenga Hira van het Auckland War Memorial Museum:
Lees hier het bijbehorende artikel van Jamie Morton in de New Zealand Herald, gepubliceerd op 30 october 2022.
Klik hieronder op de case study van je keuze om verder te gaan.

Nieuw-Zeeland

Ijsland

Spanje

Fryslân
© GeoGraphics Rinze de Vries 2012